Trong bối cảnh hiện đại hóa ngành xây dựng, Building Information Modeling (BIM) nổi lên như một công nghệ tiên tiến, đóng vai trò thiết yếu trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án, tối ưu hóa chi phí, và cải thiện chất lượng thi công. Trên phạm vi toàn cầu, BIM đã được áp dụng một cách rộng rãi trong các dự án có quy mô và mức độ phức tạp cao, từ các công trình dân dụng đến hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, tại Việt Nam, quá trình tiếp nhận và triển khai BIM vẫn đang trong giai đoạn sơ khởi, đặt ra những thách thức đáng kể về nhân lực, công nghệ, và quy trình tổ chức.

Lợi ích của BIM trong Dự án Thủy Điện:
1. Tăng cường hiệu quả quản lý dự án
BIM tạo ra các mô hình thông tin 3D tích hợp, cung cấp một cái nhìn toàn diện về thiết kế, thi công, và vận hành công trình. Điều này giúp phát hiện và khắc phục kịp thời các xung đột trong thiết kế, từ đó giảm thiểu rủi ro thiệt hại về chi phí và thời gian trong quá trình triển khai.
2. Nâng cao khả năng phối hợp liên ngành
BIM cho phép các bên liên quan—bao gồm chủ đầu tư, nhà thiết kế, và nhà thầu—làm việc trong một môi trường tương tác, minh bạch và hiệu quả. Nhờ đó, các mâu thuẫn và sai sót trong việc truyền đạt thông tin được giảm thiểu đáng kể.
3. Hỗ trợ quản lý vòng đời công trình
Khả năng theo dõi và quản lý thông tin trong suốt vòng đời công trình, từ giai đoạn lập kế hoạch đến vận hành và bảo trì, là một lợi thế nổi bật của BIM. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc đảm bảo chất lượng và kéo dài tuổi thọ của công trình thủy điện.

Ứng dụng BIM trong Dự án xây dựng công trình:
1. Mô hình hóa thông tin chi tiết
BIM cung cấp khả năng tạo ra các mô hình chi tiết và chính xác về thiết kế công trình thủy điện, bao gồm các thành phần như đập, nhà máy phát điện, và hệ thống hạ tầng phụ trợ. Thông qua việc tích hợp dữ liệu kết cấu, cơ điện và địa chất, BIM đảm bảo tính đồng bộ và chính xác cao, giúp giảm thiểu các lỗi thiết kế thường gặp trong các phương pháp truyền thống.
2. Phân tích và mô phỏng
BIM cho phép thực hiện các phân tích kỹ thuật như kiểm tra tính ổn định của đập, tối ưu hóa dòng chảy, và đánh giá tác động môi trường. Các công cụ như Navisworks hoặc Dynamo có thể được sử dụng để mô phỏng quá trình thi công, giúp dự đoán và quản lý rủi ro một cách hiệu quả.
3. Tích hợp quản lý dữ liệu công trình
Các mô hình BIM không chỉ chứa thông tin thiết kế mà còn tích hợp dữ liệu liên quan đến tiến độ, chi phí, và bảo trì. Điều này giúp các kỹ sư và nhà quản lý có cái nhìn toàn diện về toàn bộ dự án, từ đó đưa ra các quyết định chính xác và kịp thời.
4. Ứng dụng công nghệ thực tế ảo và tăng cường (VR/AR)
BIM kết hợp với công nghệ VR/AR mang lại khả năng trực quan hóa cao cho các bên liên quan. Nhờ đó, chủ đầu tư và đội ngũ kỹ thuật có thể "tham quan" mô hình ảo của công trình, giúp phát hiện các vấn đề tiềm ẩn trước khi tiến hành thi công thực tế.
Thực trạng nhận thức và áp dụng BIM tại Ban
Hiện nay, Ban Quản lý Dự án đang trong giai đoạn thử nghiệm ứng dụng BIM, đối mặt với một số hạn chế chính như:
- Sự thiếu hụt về nhân sự có chuyên môn sâu trong lĩnh vực BIM.
- Kinh nghiệm thực tiễn hạn chế trong việc triển khai đồng bộ quy trình.
- Về cơ sở hạ tầng phần mềm và phần cứng trong việc triển khai áp dụng BIM: Phần mềm hoặc ứng dụng để làm Môi trường dữ liệu chung (CDE) cho các dự án hiện nay chưa được EVN xác định để triển khai chung trong toàn EVN (một nền tảng) và giải pháp tích hợp nền tảng BIM với các phần mềm dùng chung hiện hành của EVN. .
Lộ trình triển khai BIM trong Ban
1. Nâng cao nhận thức
Việc tổ chức các buổi hội thảo, đào tạo chuyên sâu và cung cấp tài liệu tham khảo cơ bản là những bước đầu tiên cần thiết để giúp các cán bộ, kỹ sư hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và lợi ích của BIM.
2. Triển khai thử nghiệm và đánh giá
Tiếp tục triển khai áp dụng BIM trong giai đoạn thực hiện đầu tư Dự án Nhà máy thuỷ điện Trị An mở rộng , đồng thời nghiên cứu, thực hiện áp dụng BIM trong một số dự án nhỏ hoặc hạng mục cụ thể để kiểm tra tính khả thi và hiệu quả.
3. Đồng bộ hóa quy trình và chuẩn hóa thông tin
Xây dựng các quy trình làm việc đồng bộ giữa các phòng ban, thiết lập các chuẩn mực về quản lý dữ liệu và thông tin dự án để đảm bảo sự nhất quán và hiệu quả trong triển khai.
4. Nâng cáo chất lượng cơ sở hạ tầng phần mềm và phần cứng trong việc triển khai áp dụng BIM trong đơn vị.

Công cụ và tài liệu hỗ trợ áp dụng BIM
- Phần mềm chuyên dụng: Revit (hỗ trợ thiết kế kiến trúc và kết cấu), Navisworks (phân tích và mô phỏng mô hình), Tekla (tối ưu hóa kết cấu).
- Nguồn tài liệu tham khảo: Các khóa học và sách hướng dẫn từ các nhà cung cấp công nghệ như Autodesk, Bentley, và Trimble.
Kết luận
BIM không chỉ đơn thuần là một công cụ hỗ trợ mà còn là một chiến lược toàn diện nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả trong quản lý dự án xây dựng. Việc ứng dụng BIM vào lĩnh vực thủy điện sẽ mang lại những lợi ích to lớn, nhưng cũng đòi hỏi sự cam kết và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan. Ban Quản lý Dự án cần tận dụng cơ hội này để trở thành đơn vị tiên phong trong việc áp dụng công nghệ hiện đại, hướng tới sự phát triển bền vững và thành công lâu dài trong ngành xây dựng.
Tác giả: Đoàn Thanh niên Ban QLDA Điện 3